چالوس یکی از شهرهای زیبا و تاریخی استان مازندران است که پیشینه تاریخی طولانی دارد. این شهر در گذشته از آبادی‌های طبرستان به شمار می‌رفت و در دوره خلفای عرب به دستور خلیفه تحت سلطه محمد بن اویس درآمد. پس از آن چالوس دوران پرفرازونشیبی را گذراند و در اثر حمله امیر تیمور به‌طور کامل تخریب شده بود و تا سالیان متمادی به صورت روستایی کوچک باقی مانده بود؛ اما در اوایل سال ۱۳۱۰ با روی کار آمدن دولت، حیات شهری در چالوس آغاز شد. هم‌اکنون نیز به‌عنوان شهر گردشگری و سیاحتی به مقصد سفر بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی تبدیل شده است.
در گذشته چالوس با نام‌های سالوس یا شالوش شناخته می‌شد. درباره وجه‌تسمیه نام‌گذاری این شهر به چالوس باید گفت که چالوس در جلگه میانی سواحل دریای خزر واقع شده است و از آنجایی که بخش‌های جلگه‌ای، پست‌تر از ارتفاعات دیده می‌شوند، به همین دلیل این شهر را “چاله اس” یا “چاله است” نامیده‌اند که به مرور زمان به چالوس تغییر یافته است.
امروز بعد از معرفی شهر های زیبای بهشهر ، قائم شهر و… به سراغ یکی از پرمخاطب ترین شهرهای مازندران یعنی شهر چالوس خواهیم پرداخت با ما همراه باشید …
فرهنگ و آداب‌ورسوم چالوس
استان مازندران از فرهنگ اصیل آریایی و تمدن غنی و باستانی برخوردار است، به همین دلیل در گوشه و کنار این دیار مراسمات و آیین‌های باشکوهی برگزار می‌شود؛ اما شیوه اجرای این مراسمات در شهرها و روستای این استان با همدیگر متفاوت است. در شهر چالوس نیز که یکی از شهرهای استان مازندران است آیین‌ها و مراسمات متعددی برگزار می‌شود ازجمله:
- مراسم نوروز خوانی: در این مراسم چند روز مانده به عید نوروز، نوروزخوانان با ساز و دهل به در خانه‌ها می‌روند و با خواندن شعر محلی آمدن نوروز را نوید می‌دهند.
- آیین خورمیا: مراسم خورمیا یا خورشید خواهی یکی دیگر از رسومات شهر چالوس است که در این مراسم در هنگام بارش طولانی مدت باران، اهالی این منطقه با خواندن دعا و دادن نذورات مختلف از خدا قطع باران و درآمدن آفتاب را طلب می‌کنند.
- مراسم چهارشنبه‌سوری، جشن نوروز ماه، مراسم سیزدهم تیرماه، آرش کمانگیر، رقص دروم و مراسم باران خواهی را نیز می‌توان از دیگر مراسمات مردم چالوس برشمرد.
شهرها و روستاهای چالوس
شهرستان چالوس یکی از کلان‌شهرهای زیبا و دیدنی استان مازندران در ایران است که دو بخش مرکزی و مرزن آباد در آن قرار گرفته است. این شهرستان همچنین از سه شهر هچی رود، مرزن آباد و چالوس (مرکز شهرستان) و چهار دهستان کلارستاق شرقی، کلارستاق غربی، کوهستان و بیرون بشم تشکیل شده است. همچنین این شهرستان به‌واسطه قدمت دیرینه‌اش، روستاهای تاریخی و دیدنی بسیاری را نیز در خود جای داده است. نام برخی از روستاهای چالوس که تعدادشان به ۱۴۵ روستا می‌رسد عبارت‌اند از:
- اشکاردشت
- اشکارلت
- اغوزداربن
- اکبرآباد
- باندر سفلی
- باندر علیا
- بلبل‌کوه
- پردن‌گون
- پل‌اوشن
- پل‌زنگوله
- چال‌زمین
اقتصاد چالوس
شهر چالوس باتوجه به ساحلی بودن از دیرباز منطقه‌ای خوش‌نشین بوده و از نظر توریستی و تفریحی نیز به دلیل جذابیت‌های گردشگری مختلف از قبیل دسترسی به ساحل دریای خزر، جاده‌های جنگلی زیبا، اقامتگاه‌ها و ویلاهای مجهز، وجود شهرک توریستی نمک آبرود، آثار تاریخی، امکانات و مراکز تفریحی مختلف از امتیاز بالایی نسبت به دیگر مناطق شمالی برخوردار است و سالانه مسافران و گردشگران بسیاری چالوس را برای گذراندن اوقات تعطیل خود انتخاب می‌کنند. همین گردشگرپذیر بودن چالوس سبب شده که بسیاری از مردم از مشاغل مرتبط با گردشگری نیز کسب درآمد کنند.
علاوه‌بر این موارد، شرایط اقلیمی مناسب، خاک حاصلخیز و آب‌وهوای معتدل و مطلوب چالوس باعث شده تا این شهر از کشاورزی، دامداری، باغداری و گلخانه‌داری نیز درآمد خوبی داشته باشد. از مهم‌ترین فراورده‌های دامی، محصولات کشاورزی و باغی چالوس می‌توان به محصولات لبنی، کاشت و برداشت برنج، گندم، جو، مرکبات ازجمله پرتقال، نارنگی، گریپ فروت، گلابی، کیوی و تولید گل و گیاه و قارچ اشاره کرد که در کنار استفاده داخلی به دیگر شهرها و کشورها نیز صادر می‌شود.
آب و هوای چالوس
آب و هوای چالوس معتدل و مرطوب است و نواحی نزدیک به دریا در فصل گرم سال، شرجی خواهد بود. در ارتفاعات البرز می‌توانید روستاهایی را پیدا کنید که حتی در تابستان نیز مرطوب نیستند و هوای مطبوعی دارند. اما پاییز و زمستان چالوس به دلیل نزدیکی به کوهستان سرد و پر بارش است.
بهترین فصل سفر به چالوس
بهترین زمان سفر به چالوس ابتدای اردیبهشت و مهر است. در این موقع از سال هوا رو به خنکی می‌رود و از آب و هوای نمناک و شرجی حتی در کنار دریا هم خبری نیست. علاوه‌بر این، در این زمان ترافیک جاده چالوس به دلیل بازگشایی مدارس، سنگین نخواهد بود و سفری آسوده خواهید داشت.
دیدنی‌های چالوس
هر چیزی را که از یک شهر شمالی کشور انتظار داشته باشید، در چالوس پیدا خواهید کرد. جنگل، کوهستان، آبشار، دریاچه، چشمه و حتی دریای خزر همه و همه در کنار هم به این شهر جان بخشیده‌اند. این جاذبه‌های طبیعی در کنار بناهای تاریخیِ شهر که قدمت منطقه را نشان می‌دهند، سبب شده که گردشگران بسیاری از نقاط مختلف کشور، این شهر توریستی را برای گشت‌وگذار انتخاب کنند. در ادامه این بخش چند مورد از دیدنی‌های چالوس را مرور خواهیم کرد.
آبشار اکاپل
آبشار اکاپل از زیباترین جاذبه‌های طبیعی چالوس که در جنوب غربی آن واقع شده است. این آبشار مابین کلاردشت و ارتفاعات البرز قرار دارد و به همین خاطر از هوایی خنک و مطبوع، حتی در میان تابستان، برخوردار است. در هنگام گشت‌وگذار در چالوس به طبیعت بی‌نظیر اطراف آبشار سر بزنید و از هوای پاک آن ریه‌های‌تان را پر کنید!
دریاچه ولشت
دریاچه ولشت در قسمت شمالی محله کلاردشت چالوس واقع شده و در نزدیکی آبشار اکاپل قرار دارد. طبیعت اطراف این دریاچه از بکرترین مناطق شمالی کشور به حساب می‌آید و جای بی‌نظیری برای اتراق کردن است. در دریاچه ولشت آبزیان مختلفی زندگی می‌کنند که دیدن آن‌ها نیز خالی از لطف نخواهد بود.
کاخ چایخوران
یکی از یادگاری‌های دوره پهلوی در چالوس، کاخ چایخوران است. این کاخ تاریخی در جنوب چالوس قرار دارد و برای رسیدن به آن باید به سمت میدان معلم و از آن‌جا به خیابان بیشن بروید. این بنا همانطور که از نام آن پیدا است روزگاری برای خوردن چای و استراحت خانواده پهلوی کاربرد داشته اما امروزه به یک موزه مبدل شده است.
شهرک توریستی نمک آبرود
شهرک تفریحی نمک آبرود در فاصله ۱۵ کیلومتری چالوس قرار دارد و حیف است که در برنامه سفرتان قرار نگیرد؛ چراکه این شهرک پر از امکانات تفریحی مختلفی از جمله تله‌کابین، پل معلق، زیپ‌لاین، شهربازی و حتی سورتمه بازی در دلِ جنگل‌های مازندران است.
پارک جنگلی فین چالوس
در فاصله ۵ کیلومتری شهر چالوس، پارک جنگلی زیبایی با نام فین قرار دارد که از هر نظر زیبا و شگفت‌انگیز است. این پارک دارای درختان تنومند فراوانی است که خوردن یک عصرانه در میان آن‌ها می‌تواند بسیار خاطره‌انگیز باشد. همچنین کلبه‌های چوبی زیبایی نیز در این پارک جنگلی ساخته شده‌اند که به مسافران اجاره داده می‌شوند.
مرداب کندوچال
مرداب کندوچال یکی از جاذبه‌های پارک جنگلی فین چالوس است. این مرداب بیش از ۴ متر عمق دارد و آب آن از باران و چشمه‌های اطراف تامین می‌شود. جالب است بدانید که این مرداب بزرگ و عمیق خانه‌ی موقتی برای پرندگان مهاجر محسوب می‌شود!
ساحل رادیو دریا
اگر در سفر به چالوس دلتان هوای دریا کرد، در مرکز شهر وارد بلوار رادیو دریا شوید. این ساحل بسیار تمیز است و هنگام تعطیلات مملو از گردشگران است. همچنین اگر پس از آب‌تنی احساس گرسنگی کردید، می‌توانید در رستوران‌های ساحلی یک غذای خوشمزه و درجه یک نوش جان کنید. اطراف ساحل نیز آلاچیق‌های بسیاری برای راحتی بیشتر گردشگران تعبیه شده است.
کاخ اجابیت
کاخ اجابیت یکی از دیدنی‌های چالوس است که در روستایی با همین نام در حوالی کلاردشت چالوس قرار دارد. این بنای تاریخی زیبا در سال ۱۳۱۸ و توسط حکومت پهلوی در این منطقه ساخته شده است. در سفر به چالوس بازدیداز این جاذبه تاریخی را از دست ندهید، چراکه گچ‌بری‌های زیبا و کاشی‌کاری‌های مجلل این کاخ چشم هر بیننده‌ای را خیره خواهد کرد. کاخ اجابیت در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده است.
سردآبرود
سرسبزی، زیبایی و هوای خوب شهرستان چالوس وابسته به وجود رودخانه‌های خروشان آن است. رودخانه‌هایی که از دل کو‌ه‌های سربه‌فلک‌کشیده سرازیر می‌شوند و به محیط و جانداران پیرامون خود زندگی می‌بخشند. سردآبرود نام یکی از روستاهای بهشتی چالوس است که رودخانه‌ی خروشانی با همین نام نیز از آن عبور می‌کند. اگر در سفر به چالوس دلتان هوای رودخانه کرد به این روستا بروید و در طبیعت اطراف آن که به واسطه نزدیکی به دریا، سرسبز و بی‌نظیر است، هوایی تازه کنید.
کاخ ملکه مادر
در مجاورت شهر چالوس، روستایی با نام مازو پشته قرار دارد که یکی دیگر از آثار تاریخی خاندان پهلوی را در خود جای داده است. کاخ ملکه مادر، برای اقامت موقت همسر دوم رضاشاه ساخته شده بود که هم اکنون نیز پابرجا مانده است و گردشگران می‌توانند از آن دیدن کنند.
دریاچه سد دریوک
دریاچه سد دریوک یکی دیگر از دیدنی‌های چالوس است که روبه‌روی دره ولی‌آباد هزارچم در دامنه کوه دال کمر قرار دارد. این دریاچه در نیمه دوم سال میزبان پرندگان بومی و مهاجر نادری است که از آب شیرین آن استفاده می‌کنند. وسعت دریاچه سد دریوک به یک هکتار و عمق آن به بیش از ۵ متر می‌رسد.
راه‌های دسترسی به چالوس
پیش از سفر اولین کاری که باید انجام دهیم، بررسی مسیرهای دسترسی به مقصد است. برای رسیدن به شهر چالوس روش‌های مختلفی وجود دارد. این روش‌ها را در ادامه این بخش از معرفی چالوس توضیح می‌دهیم.
سفر هوایی، راحت و سریع
اگر حوصله رانندگی چند ساعته را ندارید و ترجیح می‌دهید به سرعت به مقصد برسید، سفر هوایی بهترین گزینه است. اگر مبدا را تهران در نظر بگیریم، شما می‌توانید از طریق فرودگاه مهرآباد به فرودگاه نوشهر رفته و از آن‌جا با تاکسی یا اتوبوس به چالوس بروید.
سفر ریلی، طولانی و زیبا
مسیرهای ریلی مازندران به زیبایی و چشم‌اندازهای طبیعی شگفت‌انگیزشان زبانزد هستند. اما انتخاب این نوع وسیله نقلیه، برای شهرهای غربی مازندران مانند چالوس که ایستگاه قطار ندارد، شاید مناسب نباشد. چراکه شما باید ۷ ساعت در راه باشید تا به ایستگاه قطار قائم‌شهر برسید و از آن‌جا تاکسی سوار شوید و چند ساعت بعد به چالوس برسید.
سفر جاده‌ای، راحت و مستقل
اگر امکان استفاده از خودروی شخصی را دارید، دل به جاده بزنید و از زیبایی‌های راه لذت ببرید. جاده چالوس را تا آخر بروید و گه‌گاهی هم توقف کنید و در کنار جاذبه‌های طبیعی جاده به استراحت و تفریح بپردازید.
سفر با اتوبوس، آسان و ارزان
برای رسیدن به چالوس با اتوبوس، به ترمینال بروید و سوار اتوبوس‌هایی شوید که مستقیم به ترمینال مسافربری چالوس واقع در بزرگراه چالوس-نوشهر می‌روند. اگر اهل رانندگی نیستید، سفر با اتوبوس انتخابی مقرون‌به‌صرفه و راحت برای شما خواهد بود.
صنایع دستی و سوغات چالوس
چالوس به عنوان شهری محبوب و زیبا، یکی از مقاصد اصلی گردشگران است. در سفر به این شهر می‌توانید از صنایع دستی چالوس بازدید کنید و دسترنج آن‌ها را به عنوان یک سوغات ارزشمند، به عزیزانتان هدیه دهید. از سوی دیگر چالوس مانند دیگر شهرهای شمالی کلی خوراکی دارد که یکی از یکی خوشمزه‌تر هستند. این خوراکی‌ها شامل ماهی تازه، برنج درجه یک ایرانی، سبزیجات محلی و دو شیرینی بسیار خوشمزه با نام‌های آغوزنون و قماق می‌شوند. در ادامه این بخش از معرفی چالوس، به صنایع دستی آن اشاره می‌کنیم.
صنایع دستی چالوس
اگر به این شهر سفر کرده باشید، حتما زنبیل‌ها و سبدهای حصیری زیبایی را در بازارها دیده‌اید. حصیربافی یکی از هنرهای اصیل مازندرانی‌ها و البته چالوسی‌ها است. در باتلاق‌ها و آب‌بندهای شمال، گیاهانی می‌رویند که اهالی روستاها از آن‌ها برای بافت حصیر استفاده می‌کنند و محصول زیبایشان را در بازارهای شهر به فروش می‌رسانند. موج بافی، جاجیم بافی، لاک تراشی و سفالگری نیز از دیگر صنایع‌دستی شهر چالوس به شمار می‌آیند.
مراکز خرید چالوس
سفر به شمال بدون رفتن به بازارهای سنتی آن تکمیل نمی‌شود. شهر کهن و توریستی چالوس در کنار جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، مراکز خرید مدرن و بازارهای هفتگی بسیاری را در خود جای داده که در ادامه این بخش از معرفی چالوس به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
بازار سنتی چالوس
بازار سنتی چالوس پر از عطر و بوی سبزی محلی، میوه و ماهی‌های تر و تازه‌ای است که از دریا صید شده‌اند. در این بازار که قدیمی‌ترین بازار شهر چالوس است، قدم بزنید و با اهالی منطقه به معاشرت بپردازید.
بازار بزرگ چین
در هچیرود چالوس، مرکز خریدی به نام بازار بزرگ چین وجود دارد که انواع و اقسام محصولات چین، ژاپن، سنگاپور و تایلند را عرضه می‌کند و در نوع خودش بازار جالبی است.
مرکز تجاری پانوراما
پانوراما، یکی از مراکز لوکس و مجلل چالوس به شمار می‌رود که در ساخت بنای آن از طراحی معماران مشهور ژاپنی الهام گرفته شده است. این مرکز خرید در میان جاده کوهستانی دوهزار و شهرک توریستی نمک آبرود قرار دارد و در رستوران‌های آن می‌توانید هنگام صرف غذا، از منظره دریا و جنگل‌های رشته کوه البرز لذت ببرید. از دیگر امکانات پانوراما می‌توان به شهربازی و سینما ۵ بُعدی آن اشاره کرد که لحظات شاد و مفرحی برای‌تان ایجاد خواهند کرد.
غذاهای محلی چالوس
یکی از جاذبه‌های اصلی شهر چالوس در کنار جاذبه‌های طبیعی و مناظر چشم‌نواز، چشیدن مزه‌ی بی‌نظیر غذاهای محلی آن است. این غذاها را می‌توانید در رستوران‌های محلی منطقه پیدا کنید. در ادامه چند مورد از آن‌ها را معرفی می‌کنیم.
کئی پِلا
کئی پلا یا کدو پلو یکی از غذاهای خوشمزه و پرطرفدار در میان گردشگران و اهالی چالوس است. در این غذای اصیل برنج، کدو تنبل و گوشت چرخ‌کرده استفاده می‌شود. اگر تا به‌حال این غذا را امتحان نکرده‌اید، در سفر به چالوس فرصت را غنیمت بشمارید و طعم جدیدی را مزه کنید.
خورشت آلو
خورشت آلو همان مرغ و آلوی مازندرانی است که بسیار خوشمزه و معروف است. این غذا شما را با طعم جدیدی از خورشت مرغ روبه‌رو می‌کند. چراکه زعفران، انار و آلو مزه‌ی فوق‌العاده‌ای به گوشت مرغ می‌دهند. اگر در سفر به چالوس مزه‌ی این غذا را تجربه نکنید، سفرتان تکمیل نخواهد شد.
بیج بیج
بیج بیج یکی دیگر از غذاهای مشهور مازندران و چالوس است. در این غذای محلی از گوشت چرخ‌کرده و گوجه و سیب‌زمینی استفاده می‌شود و آن را با برنج کته سرو می‌کنند.
بشته واش
بشته واش نوعی آش است که در منطقه کندلوس چالوس پخته می‌شود. مواد اولیه این آش شامل عدس، اسفناج و سیر است که همراه با آب نارنج و زیره فراوان سرو می‌شود. از دیگر غذاهای چالوس می‌توان به آش کدو، آغوز مسما و نازخاتون اشاره کرد.
رستوران‌های چالوس
پس از گشت‌وگذار در جنگل و کوه و دریا به سراغ رستوران‌های شهر بروید. رستوران‌های چالوس مانند غذاخوری‌های کلان‌شهرها به یک چهار دیواری محدود نمی‌شوند و شما می‌توانید در این رستوران‌ها، لب ساحل، وسط جنگل یا در دلِ کوهستان غذایتان را نوش جان کنید. انتخاب یک جای خوب برای غذا خوردن با وجود هزاران رستورانی که در این شهر وجود دارند، کار راحتی نخواهد بود. در ادامه این بخش از معرفی چالوس، بهترین و معروف‌ترین رستوران‌های جاده چالوس و این منطقه را به شما معرفی می‌کنیم تا بدون تحمل طولانی گرسنگی، سریع به سمت رستوران موردنظرتان بروید.
رستوران میرداماد
رستوران ساحلی میرداماد به شما این امکان را می‌دهد که در هنگام خوردن غذای درجه یک ایرانی و محلی، دریای زیبای خزر را نیز تماشا کنید. این رستوران را می‌توانید قبل از پل هچیرود چالوس نزدیک دریا پیدا کنید.
رستوران برنو
اگر دنبال یک رستوران فرنگی آن هم از نوع ایتالیایی هستید، به رستوران برونو در ابتدای خیابان رادیو دریا بروید. این رستوران انواع غذاهای ایتالیایی را با کیفیتی مناسب در اختیارتان قرار می‌دهد.
رستوران حاج عظیم چالوس
رستوران حاج عظیم چالوس یکی دیگر از رستوران‌های با کیفیت این منطقه است که طراحی چوبی آن با بافت منطقه همخوانی دارد. در این رستوران یکی از غذاهای محلی مازندرانی را سفارش دهید و از موسیقی زنده لذت ببرید. رستوران حاج عظیم را در خیابان ۱۷ شهریور و در طبقه بالای پاساژ قائم پیدا کنید.
اقامت در چالوس
اگر می‌خواهید صبح را با صدای پرندگانِ خوش آوا شروع کنید و روز خود را با غرق شدن در دلِ طبیعت به پایان برسانید، سفری چندروزه به چالوس گزینه مناسبی برای شما خواهد بود. در چالوس می‌توانید ویلا، سوئیت و انواع آپارتمان‌های مبله را اجاره کنید و برای چند روز هم که شده از زندگی شهری فاصله بگیرید. اقامتگاه‌های چالوس تنوع بالایی دارند و هر نوع سلیقه و بودجه‌ای را پوشش می‌دهند. برای اجاره ویلا در چالوس و اجاره ویلا شمال می‌توانید از سایت بوم رنت کمک بگیرید.
نکاتی که در سفر به چالوس لازم است بدانید.
- با توجه به اینکه چالوس در فواصل گرم سال و در نواحی نزدیک به دریا دارای آب‌وهوای گرم و شرجی است، هنگام ساحل‌گردی در اطراف دریای خزر حتما از وسایل ضروری ازجمله ضد آفتاب و کلاه استفاده کنید تا دچار گرمازدگی نشوید و همچنین پوستتان آسیب نبیند.
- در چالوس ویلاها و اقامتگاه‌های متعددی برای اقامت وجود دارند. برای اینکه بیشترین لذت را در سفرتان به این شهر ببرید بهتر است قبل از سفر به چالوس اقامتگاه موردنظرتان را در این شهر رزرو کنید تا دغدغه اقامتگاه نداشته باشید.
- چالوس با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، در نیمه دوم سال دارای آب‌وهوای سرد و خشک است؛ بنابراین اگر در فصل پاییز و زمستان قصد سفر به این شهر را دارید، لباس گرم با خود به همراه داشته باشید.
